Actietrainingen | Demonstratierecht | Proeverijen
Demonstratierecht. Een korte introductie.
Het recht op demonstreren is een groot goed in Nederland.
Demonstreren is een middel om gehoord te worden
door een overheid die er anders voor zou kiezen
om juist niet te luisteren.
Zeker nu de tweede kamer het demonstratierecht wil inperken, is het goed om te weten dat zij dat helemaal niet kunnen doen. Demonstratierecht is namelijk, naast grondwettelijk, ook op Europees niveau geregeld.
Uiteraard kent het demonstratierecht ook grenzen. En er zijn een paar redenen waarom een overheid een demonstratie kan inperken. Als de veiligheid, de gezondheid of de openbare orde in het gedrang komen.
De openbare orde is echter niet verstoord als de overheid een demonstratie storend vind. De openbare orde is pas verstoord als het maatschappelijke verkeer in de openbare ruimte ernstige mate wordt verstoord. Bijvoorbeeld wanneer er geweld gebruikt wordt of er rellen uitbreken. Disruptieve demonstraties doen is dus geen openbare ordeverstoring. Ja, er vindt enige verstoring plaat van ‘business as usual‘, maar dat is nu juist de bedoeling van een demonstratie. Enige vorm van overlast is een essentieel deel van demonstreren, en ook hierin voorziet de wet.
Hier stappen we dus een grijs gebied in. Bij demonstraties, met name bij disruptieve demonstraties, kan het zijn dat mensen worden opgepakt onder verdenking van een strafbaar feit. Als later blijkt, bijvoorbeeld bij de rechter, dat de demonstrant geen strafbaar feit heeft gepleegd, betekent dat niet automatisch dat de driehoek onrechtmatig heeft gehandeld.
Naast trainingen kun je ook by Bezorgde!Burger terecht voor workshops en briefings.
De overheid hoeft het niet eens te zijn met je inhoud
Juist op thema‘s waar de overheid je boodschap níet leuk vindt vormt het demonstratierecht een middel om balans terug te brengen in de rechtsstaat. Het is daarom niet even een gunst die de overheid met willekeur aan je kan verlenen. Want in de basis gaan zij daar helemaal niet over. Demonstratierecht is net zo‘n vast gegeven als het bestaan van de overheid zelf omdat het in dezelfde wet, de grondwet, is vastgelegd.Zeker nu de tweede kamer het demonstratierecht wil inperken, is het goed om te weten dat zij dat helemaal niet kunnen doen. Demonstratierecht is namelijk, naast grondwettelijk, ook op Europees niveau geregeld.
De rechtsorde
Demonstreren gaat dus niet in tegen de rechtsorde. In tegendeel. Heel veel wetten waaronder de grondwet voorzien hierin. Een overheid die je probeert het recht op demonstreren te ontnemen door de grondwet te negeren de zaagt in die zin ook aan diens eigen bestaansrecht. En wellicht is demonstratierecht nog wel belangrijker, ` want in het Europees recht wordt de overheid ingeperkt, en demonstratierecht juist verruimd.Uiteraard kent het demonstratierecht ook grenzen. En er zijn een paar redenen waarom een overheid een demonstratie kan inperken. Als de veiligheid, de gezondheid of de openbare orde in het gedrang komen.
De openbare orde is echter niet verstoord als de overheid een demonstratie storend vind. De openbare orde is pas verstoord als het maatschappelijke verkeer in de openbare ruimte ernstige mate wordt verstoord. Bijvoorbeeld wanneer er geweld gebruikt wordt of er rellen uitbreken. Disruptieve demonstraties doen is dus geen openbare ordeverstoring. Ja, er vindt enige verstoring plaat van ‘business as usual‘, maar dat is nu juist de bedoeling van een demonstratie. Enige vorm van overlast is een essentieel deel van demonstreren, en ook hierin voorziet de wet.
Het grijze gebied
Het ligt in de bevoegdheid van de overheid, binnen een demonstratie is dat vaak de burgemeester, de politie of het openbaar ministerie (de zogenaamde driehoek) om een inschatting te maken of bij een demonstratie de veiligheid, gezondheid of openbare orde in het gedrang zijn. En te stellen (niet beoordelen) of dat de demonstranten een strafbaar feit hebben gepleegd is aan het OM. De rechter kan later vaststellen of dit inderdaad zo was, maar tot die tijd kunnen voorgenoemde hun bevoegdheden uitoefenen.Hier stappen we dus een grijs gebied in. Bij demonstraties, met name bij disruptieve demonstraties, kan het zijn dat mensen worden opgepakt onder verdenking van een strafbaar feit. Als later blijkt, bijvoorbeeld bij de rechter, dat de demonstrant geen strafbaar feit heeft gepleegd, betekent dat niet automatisch dat de driehoek onrechtmatig heeft gehandeld.
Burgerlijke ongehoorzaamheid: Er mag meer dan je denkt
Er is een misvatting dat burgerlijke ongehoorzaamheid geweldadig zou zijn. Integendeel. Burgerlijke ongehoorzaamheid is per definitie geweldloos. Zodra er geweld gebruikt wordt mag het geen burgerlijke ongehoorzaamheid meer heten. Hoewel geweld verboden is, is burgerlijke ongehoorzaamheid wel toegestaan en zelfs geregeld in de wet. Burgerlijke ongehoorzaamheid is het overtreden van een bepaalde wet in de verwachting dat een hogere wet je zal vrij spreken. Zo kun je strafrechtelijk vervolgd worden als je zomaar op de weg gaat zitten. Maar binnen een demonstratie volgt er wel vrijspraak.Een bredere blik op demonstratierecht
Maar iets concreter: Wat mag er nu wel, en wat mag er nu niet? En als iets wettelijk gezien mag, is het dan alsnog wel of niet verstandig om het te doen? En andersom. Als het niet mag, kunnen er dan morele redenen zijn om het toch te doen? Om een beter idee te krijgen welke vormen van actievoeren bij jou passen, om te kunnen beoordelen wat binnen de juridische grenzen kan, en vooral ook wat jouw eigen grenzen daarin zijn, biedt Bezorgde!Burger een breed scala aan trainingenNaast trainingen kun je ook by Bezorgde!Burger terecht voor workshops en briefings.